เคยสงสัยกันบ้างมั้ยครับ ว่ายาที่แพทย์หรือเภสัชกรจ่ายมา ต้องกินให้หมดทุกตัว ทุกเม็ดไหม ถึงจะหายจากโรค หรืออาการดีขึ้นแล้ว หยุดเลยได้ไหม ซึ่งโดยปกติแล้ว ยาทุกตัวไม่จำเป็นต้องกินจนหมดทั้งแผงยาที่ได้มา แต่กินตามอาการ ถ้าไม่มีอาการแล้วก็สามารถหยุดกินได้เลย ในขณะเดียวกัน ก็มียาบางชนิดเท่านั้นที่ต้องกินให้หมด ห้ามหยุดกิน ถึงแม้ว่าจะอาการดีขึ้น ซึ่ง มีค่า นิวส์ ไปรวบรวมมาให้ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้
- ยาของคนที่มีโรคประจำตัว โดยเป้าหมายหลักของยากลุ่มนี้ คือ ใช้เพื่อคุมอาการของโรค ดังนั้น ไม่ควรหยุด หรือขาดยาเด็ดขาด เช่น ยาโรคความดัน ยาเบาหวาน ยาไขมัน และยากันชัก เป็นต้น เพราะถ้าหากขาดยา อาจส่งผลในระยะยาว เนื่องจากจะทำให้ไม่สามารถควบคุมระดับของความดัน น้ำตาล หรือไขมันในร่างกายได้ ซึ่งทำให้เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมองได้ในอนาคต หรือหากเป็นยากลุ่มกันชัก อาจทำให้อาการชักกำเริบ และไม่สามารถควบคุมการชักได้ ซึ่งส่งผลเสียต่อระบบประสาท และการใช้ชีวิตประจำวันอย่างมาก
ดังนั้น หากเรามีโรคประจำตัว จึงควรรับประทานยาต่อเนื่องตามแพทย์สั่ง ไม่ควรหยุดยาเองเด็ดขาด นอกจากนี้ ควรไปพบแพทย์ตามกำหนด เพื่อติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง
- กลุ่มยาปฏิชีวนะ หรือ ยาฆ่าเชื้อ ซึ่งยากลุ่มนี้มีการกำหนดระยะเวลาในการกินเอาไว้ โดยส่วนใหญ่ต้องกินติดต่อกันประมาณ 7-14 วัน ขึ้นอยู่กับโรค ชนิดของเชื้อ หรือตำแหน่งของการติดเชื้อ เช่น ผู้ป่วยติดเชื้อวัณโรค อาจต้องกินยาต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานหลายเดือน
โดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักหยุดกินยาฆ่าเชื้อก่อนที่ยาจะหมดหรือครบตามที่แพทย์สั่ง เพราะว่าอาการป่วยที่เป็นดีขึ้นแล้ว เช่น อาการไข้ ไอ และน้ำมูก เป็นต้น ซึ่งในความเป็นจริงนั้นไม่ได้หมายความว่าอาการดีขึ้น เชื้อที่ก่อให้เกิดโรคถูกกำจัดออกจากร่างกายจนหมด ซึ่งตรงนี้จะทำให้เกิดเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ว่า หากเชื้อก่อโรคไม่ตายทั้งหมด เชื้อจะมีการปรับตัว หรือพัฒนาให้อยู่รอดได้ และก่อให้เกิดปัญหาการดื้อยาตามมาได้ในอนาคต และทำให้เมื่อมีการติดเชื้อครั้งหน้า อาจทำให้ยาเดิมที่เคยใช้ ไม่สามารถรักษาโรค หรือฆ่าเชื้อที่ก่อโรคดังกล่าวได้ และต้องพิจารณาไปใช้ยาฆ่าเชื้อกลุ่มอื่น แต่อย่าลืมเด็ดขาดว่ากลุ่มยาฆ่าเชื้อ ก็มีใช้ในการรักษาอย่างจำกัดเช่นเดียว
ดังนั้น ถ้าลืมกินยา หรือหยุดยากลุ่มนี้ ให้กินทันทีที่นึกได้ หรือถ้าหยุดไปหลายวัน ก็สามารถกินต่อเนื่องไปจนยาหมดได้เช่นกัน อย่างไรก็ตาม ควรสังเกตตัวเองอย่างสม่ำเสมอ เพราะถ้ายากินยาครบตามแพทย์สั่ง แต่อาการยังไม่ดีขึ้น ต้องรีบกลับไปพบแพทย์โดยด่วน
คำแนะนำในการใช้ยาให้มีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากที่สุด คือ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการใช้ยา ให้ปรึกษาแพทย์และเภสัชกรทันที
ที่มา: คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
