ประวัติ หลวงศรียศ

หลวงศรียศ หรือ ออกญาจุฬาราชมนตรี (พระยาจุฬาราชมนตรี) ชื่อเล่น แก้ว เกิดเมื่อปีใดไม่ปรากฏ บิดา คือ พระยาศรีเนาวรัตน์ (อากามะหะหมัด) มารดา ชื่อ ท่านชี มีศักดิ์เป็นหลานตาของ เจ้าพระยาบวรราชนายก (เฉกอะหมัด) เริ่มรับราชการโดยถวายตัวเป็นมหาดเล็กในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จนได้เป็นหลวงศรียศ (แก้ว) ก็ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นจุฬาราชมนตรีในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จนถึงสมัยสมเด็จพระเพทราชา

ช่วงที่ หลวงศรียศ เป็นจุฬาราชมนตรีอยู่ เป็นช่วงที่เจ้าพระยาวิชาเยนทร์เรืองอำนาจ และมีความขัดแย้งระหว่างชาวคริสต์และมุสลิมในราชอาณาจักรมาก และคาดว่าท่านเป็นจุฬาราชมนตรีคนที่เจ้าพระยาวิชาเยนทร์เอ่ยถึงว่าลงไปเจรจาที่เมืองปัตตาเวียเกี่ยวกับความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในมะละกาในจดหมายที่เขาส่งถึงบาทหลวงเดอลาแซส

ในสำเภากษัตริย์สุลัยมานให้ข้อมูลที่แตกต่างว่า หลวงศรียศ เป็นคนโง่เขลาอ่อนหัด ถูกชาวอิหร่านคนอื่น ๆ ชักนำให้ประพฤติตัวสำมะเลเทเมา และไปคบหากับพระอนุชาของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทำให้พระองค์ทรงระแวงว่าอาจจะสนับสนุนพระอนุชาในการแย่งชิงราชสมบัติ จึงทรงลดตำแหน่งของทั้ง 2 ลง เนรเทศไปอยู่ที่เกาะแห่งหนึ่ง และไม่มีใครทราบชะตากรรมของทั้ง 2 คนอีกเลย

อย่างไรก็ตาม เจ้าพระยาบวรราชนายก (เฉกอะหมัด) ผู้เป็นตาของ หลวงศรียศ เป็นชาวเปอร์เซียที่เข้ามาตั้งรกรากที่กรุงศรีอยุธยา ค้าขายจนกลายเป็นเศรษฐีใหญ่ เฉกอะหมัด เป็นจุฬาราชมนตรีคนแรกในสยาม ผู้ที่นำพาศาสนาอิสลามนิกายชีอะหฺอิษนาอะชะรียะหฺมาสู่ไทย และเป็นต้นตระกูลของขุนนางเก่าแก่ในปัจจุบันอย่างตระกูล “บุนนาค”